Còng lưng 'gánh' con vào đại học

Dưới sân trường Đại học Luật (Hà Nội), bà Nhàn vác tải gạo chừng 30 kg trên vai, lê cái chân khập khễnh ra ghế đá. Cậu con trai cũng vừa nhập học xong. Bà giục con cầm theo đồ đạc, nhanh đi tìm một chỗ trọ.
Từ vùng rừng núi ở Tĩnh Gia, Thanh Hóa, bà Nhàn phải bắt chuyến xe lúc nửa đêm ra Hà Nội cho con trai kịp giờ nhập học. Bà tính đợi con làm thủ tục xong sẽ đi tìm nhà trọ. Nếu tìm được, bà sẽ sắm sửa đồ đạc giúp con để ngày mai về quê luôn.

Với nhiều gia đình ở nông thôn, cho con học đại học đồng nghĩa với gánh nặng lao động nhiều hơn, nợ nần nhiều hơn. Ảnh: Phan Dương.

Bà nói nhà mình ở một vùng rừng núi của Thanh Hóa giáp với Nghệ An, cuộc sống thuần nông khá vất vả nên từ lúc biết con đậu đại học, bà vui một mà lo gấp mười. Chưa đến 50 tuổi, quanh năm đầu tắt mặt tối với ruộng đồng khiến khuôn mặt bà Nhàn đầy vết chân chim, nước da cháy nắng. Thêm cái chân khập khễnh trong một lần bị tai nạn ở xưởng khai thác đá, dáng bà thất thểu hơn.
Lần đưa con đi thi đại học, bà phải bán 500 kg thóc. Lần này, bà lại bán nốt 500 kg còn lại và vay mượn thêm cho đủ 4 triệu đồng mang đi vừa để đóng học, vừa cho con tiêu tháng đầu.
"Tôi cho con thêm gần 30 kg gạo nữa, ở nhà chỉ còn một bì thóc để ăn. May là đôi lợn sắp bán được, khi đó sẽ có tiền đong gạo và cho con", bà Nhàn lạc quan nói.
Người mẹ này tính chi li từng khoản, mỗi tháng sẽ cho con trai 1,5 triệu đồng vừa tiền nhà cửa, ăn tiêu. Phần gạo ăn bà sẽ gửi từ quê ra. "Nhà tôi đâu giống người ta có tiền sẵn cho con đi học. Tất cả chỉ dựa vào cây lúa, cây khoai, con lợn, con gà thôi. Giờ con đi học, mỗi tháng vợ chồng tôi phải cố làm ra hơn một triệu cho nó", bà nói.
Không chỉ lo về tiền bạc, bà lại lo cho đứa con chưa bao giờ đi ra khỏi nhà. "Từ nhỏ thằng con tôi vốn yếu đuối chỉ biết học hành. Trung tâm thành phố nó còn chưa bao giờ đến huống gì ra thủ đô, tôi sợ nó sẽ bị bắt nạt, bị lừa", bà Nhàn nói.
Bà cũng lo môi trường mới dễ làm con mình sa ngã: "Con tôi ngờ nghệch lắm, nhỡ nó bị chúng bạn lôi kéo chơi lô đề, cờ bạc, bỏ bê học hành thì gia đình tôi lấy tiền nào để trả".
Cuối buổi sáng, hai mẹ con đã tìm được phòng trọ. Bà Nhàn để con ở ghép với hai cậu thanh niên khóa trên trong một nhà trọ gần trường, mỗi tháng sẽ mất khoảng 600.000 đồng tiền nhà, điện nước.

Mình bà Sơn tự cày bừa, cấy hái 2 mẫu ruộng vì không biết còn cách nào khác có tiền cho con đi học. Ảnh: Phan Dương.

Rồi bà đăm chiêu: "Đóng xong tiền nhà thì còn 900.000 đồng nữa, nếu chịu khó nấu ăn ở nhà chắc vẫn đủ tiêu đến hết tháng".
Cũng như vậy, bà Nguyễn Thị Sơn (56 tuổi, Nho Quan, Ninh Bình) đưa con đi nhập học ở trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân Văn với nỗi lo tiền bạc. Trong khi đợi con, bà Sơn ngồi trông vài cái túi lỉnh kỉnh và một thùng tôn quần áo y như chuẩn bị đưa con về nhà chồng.
Mái tóc bà hoa râm, từng sợi khô cong khắc khổ, gương mặt nhăn nheo. Nhất là khi trầm tư suy nghĩ, trán bà nhăn lại. Bà mặc chiếc áo nhuốm màu đất, vết mốc li ti làm đen cả mảng áo sau lưng. Với bà, đó là chiếc áo đẹp nhất trong ngày đưa con vào giảng đường đại học.
Năm nay Diệu Thu - con gái bà Sơn đậu ngành Sư phạm ngữ văn. Theo người mẹ, cô bé không thích lắm. Vì nhà nghèo nên Thu bắt buộc phải học sư phạm để đỡ tiền học phí.
Diệu Thu thuộc diện được ở ký túc xá nên cũng đỡ được một khoản cho mẹ. Bà Sơn tính sẽ gửi gạo cho con, một tháng cho thêm vài trăm nữa mua thức ăn.
"Trước hôm đi nhập học, con Thu bảo tôi làm cho bình ruốc và bình muối lạc để ăn dần. Sáng nay, nó lôi hai bình đó ra, cười sung sướng rồi nói 'có hai bình này rồi con chỉ cần cắm cơm mẹ gửi là sẽ không lo đói nữa", người mẹ già sụt sùi.Rồi bà Sơn kể về cái căn nhà xây bằng đá ong đã hơn 30 năm. Vào trời mưa, trong nhà cũng ướt đẫm như ngoài sân. "Tôi không thích gì hộ nghèo nhưng bao năm nay gia đình vẫn không thoát khỏi cái diện ấy", bà thở dài.
Mà thoát khỏi hộ nghèo sao được khi một nhà 7 miệng ăn chỉ mình bà là nhân lực chính, còn ông chồng bị thần kinh tọa và vôi hóa xương cột sống không làm được gì. Bà Sơn tự tay cày bừa, cấy hái gần 2 mẫu ruộng nuôi cả gia đình.
Gần 60 tuổi, đáng lý phải được nghỉ ngơi nhưng bà Sơn vẫn còn nhiều gánh nặng: "May là hai con gái đầu đã lấy chồng rồi. Giờ tôi chỉ còn phải lo cho 3 con nữa. Một đứa đang học cao đẳng, đứa năm nay vào đại học và con út đang học lớp 10", bà kể.
Vì có sổ hộ nghèo nên các con của bà không đóng học phí là bao. Điều khiến bà Sơn lo lắng là tiền ăn, uống, sinh hoạt của chúng. Lần này để có tiền cho 2 con lớn ra trường, bà phải bán đi một con lợn mẹ.
Vài ngày nữa mới nhập trường nhưng sáng nay ông Mạnh (45 tuổi, Bá Thước, Thanh Hóa) đã đưa con ra Hà Nội. Ông muốn tranh thủ thời gian tìm nhà trọ, dẫn con đi chơi. Cũng như con đây là lần đầu tiên ông được thăm thú Hà Nội.
Năm nay, con gái ông đỗ ngành báo chí, Học Viện Báo chí và Tuyên truyền. Ông sung sướng, hãnh diện vô cùng vì con mình là người đầu tiên ở cái thung lũng nơi ông đang sống đậu đại học.
Ông người thấp bé, lớp râu che kín cả khuôn mặt. Ông rít một hơi thuốc lào rồi kể lại hành trình đi học đầy khó khăn của con: "Cấp 1 cháu học ở trường nhà nhưng lên cấp 2, cháu phải đi bộ gần 10 km đường rừng đi học. Vì đường đèo dốc nên lúc đi vẫn có thể đạp xe còn lúc về chỉ dắt bộ. Vào hôm trời mưa, đất đỏ lầy lội bám hết bánh xe, đẩy được chiếc xe đạp về nhà cũng tối mịt".
Cũng vì thế mà hầu hết trẻ em trong vùng bỏ học. Đến tuổi 17, 18 đã bắt đầu lập gia đình, 20 tuổi đã con bồng, con bế. Người con trai thứ của ông Mạnh cũng bỏ học do không chịu được khổ.
Trái lại, con gái đầu lại chăm chỉ, học giỏi. Ông Mạnh động viên, dành thời gian cho con học. Ông còn tranh thủ đi làm về sớm để đón con được quãng đường nào hay đoạn đường đó. Lên cấp 3, ông cho con ở trọ, một tuần mới về nhà một lần.
“Mỗi tháng tôi cho nó 50.000 đồng nhưng nó chỉ ăn tiêu hết 30.000 đồng. Nó bảo chỉ ăn con cá khô, chút nước mắm, nắm rau rừng qua bữa. Nghe con kể mà tôi thương, tính nó đã thế nói không được”, người cha kể.
Khi con gái làm hồ sơ thi đại học, ông cũng chỉ mong con đậu vào một trường trong tỉnh nhưng cô bé lại lựa chọn ngành báo chí. "Không hiểu sao, tôi có niềm tin con sẽ đậu. Lúc biết tin con đậu thật, lần đầu tiên tôi thấy hạnh phúc thế. Từ giờ, cậu út thích học thế nào tôi cũng không quản nữa vì đã có chị đậu đại học rồi", ánh mặt ông rạng ngời.

Theo VnExpress

Sinh viên – bạn cần gì?

Gửi các bạn sinh viên những trăn trở của một người trẻ tuổi.

Giờ này có thể bạn đang ngủ rất ngon. Tôi thì không dù đồng hồ chỉ đúng 5h sáng. Mấy nay cứ trăn trở nhiều thứ, thức khuya lắm! Nhiều khi cũng thắc mắc không biết mình có phải 25 tuổi không? Thấy mình già so với tuổi quá.

Đây không phải là một chủ đề to tát hoặc mới mẻ gì, nhưng tôi trăn trở nên chia sẻ, thế thôi!

Tôi nhớ trong một tác phẩm nào đó của nhà văn Phan Việt có đoạn: “Nếu có một thời điểm nào đó trong cuộc sống, mà chúng ta cần phải và nên bị dúi xuống bùn lầy tăm tối, tốt nhất hãy chọn lúc 18 – 25 tuổi, lúc mà bạn có cả sức khỏe lẫn sự dẻo dai, cả hưng phấn lẫn thất vọng, cả niềm tin sắt đá lẫn sự ngoan cố mù quáng, cả sự hiểu biết bằng bản năng và trực giác chưa bị pha tạp lẫn sự tăm tối vì mơ hồ nhận thấy những lực cản của xã hội. Nghĩa là có tất cả mà lại chẳng có gì vững chắc”. Tôi hoàn toàn đồng ý với suy nghĩ của tác giả. Tôi đặt tên cho khoảng thời gian ấy là Tuổi Trẻ. Chẳng phải dưới 18 hoặc trên 25 thì không trẻ nữa, nhưng tôi thấy 8 năm ấy mới thật sự là đẹp nhất của giai đoạn tuổi trẻ. Ở cái tuổi ôm trọn thời sinh viên này, lẽ ra các bạn phải dấn thân thật nhiều, trằn trọc, suy tư thật nhiều về cuộc đời, về xã hội, về dân tộc,… thậm chí mất ăn mất ngủ, thao thức đêm dài.

Có quá nhiều câu chuyện kể về những con người sinh ra trong hoàn cảnh nghèo khó, cùng cực để rồi họ có động lực vươn lên thành công. Tôi từng đọc và cả tiếp xúc với những con người ấy và tôi nghĩ: “Nếu ở trong hoàn cảnh đó, mình cũng sẽ có động lực vươn lên như họ thôi”. Hoặc cũng không thiếu những câu chuyện về những người thành công được sinh ra trong một nền tảng gia đình rất tốt, ba mẹ đều thành công và họ ý thức được tầm quan trọng của việc đầu tư vào giáo dục cho con cái. Tôi cũng biết và tiếp xúc với nhiều người thuộc nhóm này, rồi tôi cũng từng nghĩ: “Gia đình họ có điều kiện và nền tảng như vậy, việc họ thành công không có gì đáng ngạc nhiên cả”. Nếu bạn cũng có những suy nghĩ giống như tôi cho hai trường hợp trên, thì tôi chia sẻ rằng đó chỉ là sự biện hộ thôi. Cả hai nhóm người trên đều đáng ngưỡng mộ và trân trọng bởi họ đã nỗ lực vươn lên trong cuộc sống. Tôi thì thuộc nhóm người ở giữa và tôi nghĩ mình giống đa số các bạn. Nói một cách văn vẻ đây là nhóm người mắc kẹt ở mức trung bình về nhiều mặt. Gia đình tôi không giàu, nhưng cũng không quá nghèo (tuy là hơi nghèo vào cái thời đất nước còn khó khăn, gia đình nào cũng vậy thôi). Tôi học không xuất sắc, nhưng cũng không dở. Tôi không tự ti, nhưng cũng chẳng tự tin về mình lắm. Tôi không có nhiều mối quan hệ trong cuộc sống, nhưng cũng có không ít bạn bè,… Tôi nói như vậy chỉ để muốn chia sẻ với bạn rằng ai cũng có thể vươn lên cho dù xuất thân trong hoàn cảnh gia đình như thế nào, thành tích học tập ra sao, thông mình vừa vừa, thông minh kiệt xuất, hay ngu si đần độn,… Chỉ cần một tư duy đúng đắn, nuôi dưỡng khát vọng lớn và dám dấn thân lăn xả từng việc nhỏ bằng tất cả trách nhiệm của mình. Ai cũng có thể vươn lên!

Cứ mỗi lần tiếp xúc với các bạn sinh viên là tôi lại đau đáu trong lòng. Những câu hỏi các bạn đặt ra cho tôi nhiều khi khiến tôi phát bực nhưng phải làm chủ cảm xúc để giữ thái độ bình tĩnh. Hoặc cũng không ít lần khi nghe hỏi xong, tôi chỉ biết cười trừ vì thật sự không biết phải trả lời sao cho thỏa đáng nữa. Tôi xót xa không biết tại sao những câu hỏi ấy lại được nêu lên dù biết là không nên vùi dập từ trong trứng nước, cần khuyến khích dám đặt câu hỏi khi có thắc mắc vì đó là cách rất hay để học hỏi. Nhưng thông qua những câu hỏi ấy, tôi thấy một thực trạng tư duy kém cỏi, thiển cận và bị động đang ăn sâu vào trong nhiều bạn sinh viên.

Trong một lần tọa đàm thân mật với khoảng 20 bạn sinh viên đến từ nhiều trường đại học khác nhau, có một bạn sinh viên năm cuối khối ngành kinh tế hỏi tôi rằng: “Anh ơi, trong 4 năm học đại học, em không tham gia hoạt động hoặc đi làm thêm gì hết, vậy thì bây giờ em điền cái gì vào CV để xin việc đây anh?”. Khi tôi hỏi ngược lại những người tham dự hôm ấy là ai cũng ở trong tình trạng giống vậy, thì quá ngạc nhiên là khoảng 60% cánh tay giơ lên. Trời ơi! Tôi chỉ muốn hét thật to với nhóm bạn trẻ đó (may là tôi giữ được sự bình tĩnh để từ tốn chia sẻ): “Các em ơi, sao các em đi tìm một thứ mà chắn chắn là không có trên đời này vậy? Các em muốn thành công mà không phải trả giá? Các em muốn học giỏi mà không có những đêm thức trắng vùi đầu vào đèn sách sao? Làm gì có cái thứ đó trên đời này”. Tôi đang nói đến một tư duy vô cùng nguy hiểm ở các bạn sinh viên, tư duy mì ăn liền. Cái gì cũng muốn có ngay kết quả mà không phải bỏ công sức. Cái gì cũng muốn người ta mang đến dâng cho mình, ngồi rung đùi mà hưởng trái ngọt.

Khi huấn luyện một khóa học với chủ đề “Sẵn sàng cho sự nghiệp”, tôi ngạc nhiên khi thấy có khá nhiều bạn sinh viên mong muốn bước vô khóa học để được nghe về cách trả lời phỏng vấn, cách viết CV sao cho hay, cách làm sao để thi đậu vào chương trình MT (Management Trainee – đây là một cuộc thi nhằm tìm kiếm những tài năng trẻ của các tập đoàn đa quốc gia rất được giới sinh viên quan tâm). Nói chung là các bạn cần những cái có thể xài được liền, tạo kết quả ngay tức thì. Thực dụng không có gì là xấu cả, tuy nhiên nó chỉ phát huy hiệu quả khi bạn có một nền tảng nhận thức vững chắc về sự nghiệp, về tư duy lãnh đạo, về phong cách làm việc, về văn hóa ứng xử nơi công sở,… Hay nói một cách khác là nội lực của bạn có mạnh thì kỹ năng mới phát huy tác dụng. Khi hỏi thăm thì tôi biết được các bạn rất ít tham gia vào những hoạt động xã hội, các câu lạc bộ đội nhóm và nỗ lực vươn lên nhiều vai trò lãnh đạo khác nhau. Vậy mà ai cũng muốn thi đậu vào MT? Tôi giả sử các bạn may mắn trả lời phỏng vấn tốt để vào được chương trình này, thì liệu bạn có “sống” và tỏa sáng được trong đó hay không là điều bạn cần suy nghĩ. Tôi rất tâm đắc với cách nhìn nhận của Chuyên gia giáo dục Giản Tư Trung rằng “Ta là sản phẩm của chính mình”, vậy thì cái sản phẩm BẠN ngày hôm nay có cạnh tranh được với những “đối thủ” khác về tư duy, nhận thức, thái độ, kiến thức, kỹ năng,… hay không? Đối với đồ ăn thì người ta cũng ráng suy nghĩ cho ra những phương cách “mì ăn liền” để đáp ứng với đỏi hỏi ngày càng gắt gao và cạnh tranh của xã hội, nhưng với thành công thì làm sao có thể như vậy được?

Tư duy thứ hai là tư duy đòi hỏi. Các bạn đòi hỏi nhiều quá, nhiều hơn những gì các bạn bỏ ra. Các bạn sinh viên đa số đều rất tự tin về kiến thức của mình, đó là con dao hai lưỡi. Tự tin là tốt, nhưng tự tin bao nhiêu thì cần phải nỗ lực chui rèn bản thân không ngừng. Các bạn đang dán cái mác “ĐẠI học” quá lớn vào mình để kết luận rằng kiến thức đã đủ cho công việc và mình có quyền đòi hỏi công ty phải trả mức lương tương xứng với 4 năm dùi mãi kinh sử trên ghế nhà trường. Có nhiều bạn khi tôi hỏi về công việc bạn mong muốn sau khi ra trường, bạn mô tả muốn làm việc cho các tập đoàn đa quốc gia với thu nhập ít nhất là 800 USD/tháng. Tôi hỏi tiếp: “Vậy em có cái gì để người ta phải trả em 800 USD/tháng?”. Bạn… cứng họng!

Các bạn ơi, mơ lớn là tốt. Bạn muốn mức lương bao nhiêu cũng được, không những 800 USD/tháng, mà thậm chí 8000 hay 80.000 USD cũng được. Nhưng, bạn cần phải trả lời câu hỏi là bạn có cái gì để người ta phải trả cho bạn mức lương đó? Bạn có nghĩ công việc photocopy cũng có thể làm xuất sắc hơn bình thường được hay không? Bạn phải thay thế tư duy đòi hỏi bằng một tinh thần cống hiến hăng say, không ngại việc, không chê việc, làm với tất trách nhiệm và chuẩn mực cao nhất để đổi lại kinh nghiệm và sự tín nhiệm. Chứng minh cho họ thấy đi đã, khoan đòi hỏi, rồi bạn sẽ được trả công xứng đáng sau này.

Ngoài ra, các bạn chỉ muốn nhận mà không muốn trả giá. Từ “giá” ở đây tôi muốn nói ở cả nghĩa bóng lẫn nghĩa đen. Tôi diễn thuyết cho sinh viên khá nhiều, cái gì miễn phí thì bạn đến đông lắm. Nhưng cái gì cần một khoản đầu tư để học hỏi sâu hơn thì hình như với bạn nhiêu đó “hàng” miễn phí là đủ rồi. Bạn chê mắc, bạn tiếc tiền, bạn thấy không cần thiết. Rồi thì sau này cái giá mà bạn thật sự sẽ trả còn đắt hơn nhiều. Bạn tiếc tiền đầu tư vào bản thân thì xem như bạn cũng tiếc thành công.

Cuối cùng, điều khiến tôi trăn trở nhiều nhất ở các bạn sinh viên là các bạn không có một khát vọng lớn. Cách đây hai tuần, tôi kết hợp với một tổ chức nhân sự uy tín để tổ chức một khóa huấn luyện dành cho những sinh viên đã qua chọn lọc, nhằm mục đích trang bị cho các bạn cách tư duy của một nhà lãnh đạo tương lai. Khóa huấn luyện kết thúc rồi nhưng dư âm của nó khiến tôi trằn trọc mãi. Tôi băn khoăn, lo ngại về Tuổi Trẻ hiện nay, lứa tuổi mà tôi cũng thuộc về. Rồi Việt Nam chúng ta sẽ ra sao khi mà những con người chủ nhân tương lai của đất nước lại có những suy nghĩ và biểu hiện như vậy? Trách ai bây giờ đây? Tôi không dám vơ đũa cả nắm, bởi tôi tin rằng vẫn có rất nhiều bạn trẻ đang từng ngày nỗ lực vươn lên với những khát vọng lớn lao, phục vụ trước hết cho đất nước, sau đó mới đến bản thân mình. Nhưng tôi muốn dấy lên một thực trạng đáng báo động ngày nay ở một số lượng lớn các bạn sinh viên: các bạn suy nghĩ nhỏ quá. Đó là chỉ mong làm sao có đủ tiền sống mỗi ngày; làm sao có thể thi đậu tốt nghiệp tốt nghiệp nếu không sẽ bị ba mẹ la; làm sao để có thể tìm được một công việc ổn định sau khi ra trường; làm sao có thể tự lo được cho bản thân sau khi tốt nghiệp,… Tôi cũng từng như vậy, y chang các bạn thôi. Nhưng bạn ơi, bạn cần biết rằng điều đáng sợ nhất của một đất nước không phải là nghèo nàn về tài nguyên khoáng sản; không phải là đất nhỏ ít dân; mà điều đáng sợ nhất là đất nước ấy chỉ tập hợp những con người không dám khát vọng lớn, không dám ước mơ lớn. Ai cũng muốn nước mình giàu mạnh, ai cũng muốn Việt Nam có thể vươn ra tầm châu lục, thậm chí là sân chơi toàn cầ; nhưng ai cũng suy nghĩ nhỏ nhặt, ai cũng chỉ nghĩ cho riêng cho bản thân mình thôi thì làm sao có thể cùng nắm tay nhau đi lên được đây? Bạn có thể trông chờ điều gì trong khi mỗi ngày mình chỉ biết la cà những quán café, quán nhậu, những thú vui cho quên đời quên sầu, giết thời gian. Tôi thật sự lo, lo lắm các bạn ạ!

Than vãn rồi cũng thế thôi, bây giờ cần phải làm gì đây? Câu hỏi này quả là rất rộng và quá khó với tôi. Nhưng nếu chỉ được chọn một điều duy nhất để chia sẻ với sinh viên, trong giới hạn kinh nghiệm và hiểu biết của mình, tôi muốn nói rằng các bạn cần phải CHỦ ĐỘNG. Các bạn còn bị động quá, điển hình là mỗi khi tọa đàm (tức là một dạng hỏi đáp chia sẻ kinh nghiệm), tôi hỏi là có ai có câu hỏi gì không thì chỉ một sự im lặng đáng sợ xuất hiện. Tôi hỏi tại sao thì các bạn nói rằng đến đây để được nghe anh chia sẻ gì đó. Các bạn ơi, cần phải thay đổi tư duy ngay đi, CHỦ ĐỘNG lên. Đừng ngồi đó mà mong người ta đem thành công đến với bạn. Đừng chỉ biết nộp đơn rồi cầu mong nhà tuyển dụng gọi điện và mời bạn ký hợp đồng. Đừng mỗi ngày chỉ có đến trường rồi quay về nhà mà mong mình sẽ tỏa sáng trong sự nghiệp sau này. Đừng kêu than oán trách việc giáo dục đại học thế này thế kia, thiếu thực tiễn, toàn lý thuyết,… Ai cũng có công việc và trách nhiệm của họ thôi. Nhiệm vụ của bạn là học và hãy biết nỗ lực học một cách chủ động. Nó xuất phát từ ý thức “Ta là sản phẩm của chính mình” để chuyển vai trò đầy tớ sang vai trò ông chủ của quá trình học. Chính bạn mới là người đề ra những cái mình cần học dưới sự hướng dẫn của thầy cô hoặc những người trước, rồi nỗ lực học tập bằng phương pháp học sáng tạo. Sự học cũng cần mở rộng cách nhìn nhận. Không phải cứ phải có cái bàn, cái ghế, quyển vở, cây bút thì mới gọi là học. Học ở bất kì đâu, học từ bất kì ai. Chỉ cần một cái đầu rộng mở, chịu khó quan sát, trao đổi, đánh giá, phân tích, thắc mắc là được. Thay đổi cả hệ thống thì khó, nhưng thay đổi bắt đầu từ chính bản thân mình thì ai cũng làm được, chỉ là bạn có muốn hay không thôi?

Vài trăn trở của một người trẻ tuổi gửi đến Tuổi Trẻ. Giai đoạn 18 – 25 thật đẹp, đừng phung phí thời gian để biến mình thành một thế hệ lu mờ của xã hội.

Nguồn: Blog "Vũ Đức Trí Thể"

Phương pháp học tập ở Đại học

Phương pháp học tập ở Đại học

Khối lượng kiến thức giảng dạy ở bậc ĐH là vô cùng lớn, phương pháp giảng dạy và môi trường học tập cũng khác xa bậc học phổ thông. Vì vậy, các bạn sinh viên (SV) cần có được phương pháp học tập thích hợp để có thể tiếp thu hết khối kiến thức đồ sộ đó.

Bước vào ĐH, không ít các bạn tân SV bỡ ngỡ vì cách học, cách dạy mới. Do SV được coi là những con người đã trưởng thành, việc học và dạy ở ĐH nhấn mạnh đến sự tự giác và tự chịu trách nhiệm về kết quả học tập của mỗi cá nhân, vì vậy, cách học ở ĐH luôn xoay quanh vấn đề: làm sao để tự nỗ lực mà đạt kết quả học tập cao nhất.


Cách dạy ở ĐH


Đầu tiên, tân SV cần hiểu rõ cách dạy của các thầy cô bậc ĐH. Mặc dù cách dạy ĐH ở VN vẫn còn mang nhiều yếu điểm đè bẹp sự năng động của SV như cách dạy đọc chép của một số giảng viên, nhưng xu thế dạy của các thầy cô đang dần thay đổi theo sự phát triển của giáo dục. Thầy cô ở bậc ĐH đóng vai trò là người hướng dẫn, giải đáp thắc mắc, người đi trước trong ngành nghề truyền đạt lại kiến thức, kinh nghiệm cho người đi sau. Khối lượng kiến thức ở mỗi môn học là không hề nhỏ, bạn có thể dễ dàng thấy rõ điều này qua độ dày của những quyển sách trong chương trình ĐH.


Vì vậy, thời gian lên lớp của thầy cô chủ yếu là giải đáp các thắc mắc và hướng dẫn các tài liệu, các phần nên đọc trong học phần của môn học. Cần chú ý, vẫn biết cách học ở ĐH chủ yếu là tự học, tự tìm tài liệu, nhưng với số lượng tài liệu vô cùng lớn, khó mà SV có thể tự mò mẫm chính xác tài liệu thích hợp cho môn học. Vì vậy, cần có sự hướng dẫn của thầy cô trong việc học của SV.


Cách tìm kiếm - sử dụng tài liệu


Tài liệu, sách vở ở bậc ĐH cũng đồ sộ như khối lượng kiến thức cần tiếp thu. Thông thường, ở buổi học mở đầu của môn học, thầy cô sẽ giới thiệu các quyển sách cần dùng cho học phần, các quyển sách có thể tham khảo thêm. Bạn không cần mua tất cả những quyển sách này, nhưng nên họp nhóm và chia nhau mua đầy đủ các sách mà thầy cô nêu ra. Có thể, bạn không dùng hết kiến thức của sách, nhưng sẽ cần một vài điều, một vài công thức mà sách giáo trình không có. Vì vậy, lập nhóm học tập cũng rất quan trọng trong việc học ở ĐH, sẽ được nói đến ở phần sau.


SV cần tham khảo thật kỹ ý kiến của thầy cô trước khi bắt đầu đọc một tài liệu nào đó. Không phải tài liệu đó không hay, mà có thể kiến thức viết trong tài liệu đó không phù hợp hay quá cao với chương trình mà môn học đang giảng dạy.


Lập nhóm học tập


Có một nhóm bạn cùng nhau học và hỗ trợ nhau trong học tập, sinh hoạt đời sống SV là điều nên và cũng có thể nói là cần thiết. Nhóm học tập sẽ giúp nhau cùng ôn bài khi thi, cùng nhau mua tài liệu. Học cùng nhau có thể tăng sự hứng thú khi lên lớp. Một thực tế là, cho dù bạn là SV siêng năng đến mấy, đời SV có những lúc bạn buộc phải vắng mặt trên lớp để làm thêm hay tham gia một hoạt động xã hội nào đó. Lúc này, bạn sẽ thấy sự hỗ trợ từ bạn bè là quan trọng như thế nào.


Các vấn đề khác


Nhiều SV vẫn than phiền cách dạy ĐH ở VN vẫn còn mang nặng lý thuyết, thiếu thực hành. Không thể phủ nhận chương trình đào tạo còn nhiều yếu kém ở ĐH, nhưng thực tế, đã có những chương trình, hội nhóm, câu lạc bộ (clb) tại các trường được lập ra để SV trau dồi và rèn luyện những kỹ năng của mình. Ở các trường tự nhiên - kỹ thuật là các Clb Lập trình viên, robocon, các khối xã hội thường xuyên có những clb, hội nhóm phù hợp với chuyên ngành như clb Tầm nhìn Nhân học, clb Nhà Sử học trẻ, clb Lí luận trẻ, Hội du khảo…


Vì vậy, học ở ĐH, SV cần chủ động đi tìm và "vồ" lấy kiến thức cho mình. Tại sao có những SV không biết thầy cô mình tên gì mà lại có những bạn được thầy cô biết tên? Nhìn lại, chìa khóa thành công ở bậc học ĐH không ở đâu xa, nó nằm trong chính bản thân người SV, chính là cách học chủ động, thái độ sống tích cực, lành mạnh và trách nhiệm với bản thân mình. 

Trích FORUM

Minh Đức
(HieuHoc)

Bí quyết tránh thi lại cho sinh viên

Bí quyết tránh thi lại cho sinh viên

“Sinh viên thi lại mới là sinh viên” - dường như câu này đã quá quen thuộc với những bạn đang ngồi trên giảng đường đại học. Tuy vậy, vẫn có một vài sinh viên chưa bao giờ bị điểm dưới trung bình ở tất cả các học phần.


Lên đại học, mỗi người tự chọn một phương pháp riêng cho mình, nhưng không phải bạn nào cũng đạt được kết quả tốt. Một số bạn học rất ít nhưng thi đâu đậu đó, nhưng một số bạn dù rất cố gắng nhưng vẫn học lại 1, 2 môn ở mỗi học kì. Bạn có bao giờ tự hỏi: “Tại sao họ lại may mắn như thế? Điểm của họ không cao, nhưng chẳng bao giờ dưới 5 để phải thi lại hoặc học lại?”


Muốn được như họ, bạn chỉ cần lưu ý và áp dụng những điều sau. 


Tích lũy điểm cộng 
Nhiều sinh viên thường có xu hướng ngại phát biểu. Có thể do họ lười, không muốn bị gây sự chú ý hoặc sợ phát biểu sai. Chính vì sinh viên thường thụ động nên thầy cô luôn khuyến khích họ chủ động trong học tập.


“Trong lớp mình, bất kể môn nào khi phát biểu cũng đều được cộng vào điểm thi giữa kì”, P.Anh (sinh viên khoa Ngữ Văn Anh, ĐH KHXH & NV) chia sẻ.


Vì vậy, hãy phát biểu khi bạn có thể, đừng ngại sai, cũng đừng quan tâm đến mọi người xung quanh. Họ thậm chí còn chẳng để ý đến bạn nữa. Điều quan trọng là bạn học và tích lũy điểm cho mình. Dù rằng điểm thi giữa kì chỉ chiếm 30% kết quả tổng thể, nhưng nếu được cộng điểm thì bạn càng không bị áp lực bởi kết quả cuối kì.


H.Ly (sinh viên năm 1 ĐH KHTN) bày tỏ: “Nhờ việc tích lũy điểm cộng mà mình đã không bị học lại. Trong học kì vừa rồi, nhờ kết quả thi giữa kì được 9 điểm mà kết quả cả môn trên 5, thi học kì vừa rồi do thiếu may mắn mà mình dưới trung bình. Kể ra việc tích lũy cũng có lợi đấy chứ!”


Còn H.Thanh (sinh viên trường ĐH KHXH & NV) kể: “Khoa mình có một bạn do phát biểu hay nên được thưởng 7 điểm luôn, nghĩa là không cần thi cuối kì, bạn ấy vẫn được điểm 7.”


Đọc tài liệu nhiều, nhưng không học thuộc lòng 
Đó là kinh nghiệm do các anh chị đi trước kể lại. Bạn có thể đọc nhiều tài liệu khác nhau, đọc đi đọc lại nhiều lần, nhưng hãy tránh thuộc lòng vì nó khiến bạn dựa dẫm vào nội dung trong sách, do đó chỉ cần sai một chút thì nội dung sẽ thiếu chính xác… Hãy diễn đạt bằng ngôn ngữ của bạn. Ở bậc đại học, thầy cô khuyến khích sự sáng tạo và hiểu bài, chứ không phải chép theo khuôn mẫu.


“Ở học kì vừa rồi, mình đã học rất kĩ môn Môi trường và Phát triển, làm bài giống như trong tài liệu, nhưng không hiểu sao vẫn chỉ 6đ. Trong khi một bạn không học gì hết, chỉ xem sơ tài liệu rồi diễn đạt theo cách của mình, thế mà lại 8đ”, Mai Phương (sinh viên trường ĐH KHXH & NV) kể.


Đây là điều không phải ai cũng biết và áp dụng đúng. Nhiều bạn rất siêng học nhưng kết quả vẫn không như họ mong đợi, nhiều bạn đọc tài liệu, không học thuộc, nhưng kết quả vẫn thấp. Quan trọng là phải biết kết hợp và hiểu, diễn đạt theo cách của mình và thể hiện mạch lạc, trôi chảy.


Hoàn thành tốt tiểu luận, bài thuyết trình 
Tiểu luận, bài thuyết trình thường có cột điểm riêng. Việc này đòi hỏi bạn phải có đầu tư và kiên nhẫn.


Hãy chú ý: 
*Đối với bài tiểu luận: Hạn chế việc tìm thông tin trên mạng rồi copy mỗi nơi một ít sau đó “dán” vào tài liệu và nói đó là bài mình làm. Các thầy cô chỉ cần chọn một câu bất kì rồi gõ vào Google thì sẽ biết đó có phải là bài của bạn hay không. Và thường thì những bài viết do bạn “sưu tầm” trên mạng từ nhiều nguồn sẽ không có điểm cao.


*Đối với bài thuyết trình: Đề cao khả năng làm việc nhóm. Bạn càng ôm nhiều việc, cơ hội điểm cao càng đến dễ dàng. Nhiều bạn thường đùn đẩy trách nhiệm cho bạn khác để rồi cũng được hưởng điểm như ai. Đó là một suy nghĩ sai lầm vì các thầy cô ở bậc đại học luôn rất công bằng và có cách phát hiện xem ai nhiệt tình, ai hời hợt.


Không đợi “nước đến chân mới nhảy” 
Mỗi ngày nên đọc tài liệu một ít, để mưa dầm thấm lâu và cũng tránh việc học dồn khi kì thi đến gần. Việc này sẽ giúp bạn tự tin hơn và không bị áp lực nặng.


Ngoài ra, khi gần đến thi giữa kì, trong khi mọi người vẫn nhởn nhơ thì bạn hãy chuẩn bị tinh thần trước, và luôn trong tâm thế sẵn sàng cho bài kiểm tra. Tạo một tâm lý thoải mái sẽ gây cảm giác rằng bạn có khả năng được điểm cao, và khi làm bài bạn sẽ tự tin hơn người khác.


Những lưu ý khác 
* Dù đã lên đại học nhưng bạn vẫn phải viết chữ sạch đẹp, rõ ràng. Hình thức đẹp luôn lấy được cảm tình của người chấm bài.
* Không nên nghỉ học, cúp học… khi bạn vẫn còn có thể đi học. Bởi vì nhiều thầy cô rất để ý đến việc chuyên cần. Nếu điểm bạn thấp, nhưng thầy cô thấy siêng năng, thì bạn vẫn có thể được cộng điểm để vớt vát (đối với các môn không thuộc chuyên ngành, môn thể dục…).
* Khi làm bài, hãy ghi ra hết những gì bạn đã học, những gì bạn được nghe giảng. Đặc biệt, ghi và phân tích lại những gì thầy cô giảng, bạn sẽ được điểm rất cao vì các thầy cô rất tâm đắc khi bạn chăm chú lắng nghe và siêng năng đến lớp.
Chúc bạn học tốt! 

Trích: FORUM